RKD STUDIES

1607/1608, Braunschweig, Herzog Anton Ulrich-Museum

De kindermoord te Bethlehem is een complexe voorstelling met veel figuren op een vrij groot formaat.¹ Met IRR valt een ondertekening zichtbaar te maken die vooral bestaat uit contouren, waarschijnlijk uitgevoerd in een droog materiaal.² De tekening is waar te nemen in de figuren en de architectuur, maar niet in het landschap. Op een enkele plaats zijn arceringen zichtbaar – het duidelijkst in de linkeroksel van de halfnaakte man met geheven mes, links – die mogelijk zijn uitgevoerd in een vloeibaar medium. In de architectuur links, in het muurvlak achter de mannen op het balkon, was in de ondertekening een tongewelf voorzien. Voor de gedeeltelijke rondingen van het gewelf gebruikte de kunstenaar een passer. Andere elementen, zoals de verkorte lijnen in de architectuur en de verdeling van de zuiltjes in de balustrade van het achterste balkon, werden eveneens in de ondertekening aangegeven. Opmerkelijk is de wittige reflectie in IRR van de hoge toren en andere gebouwen rechts en de boompartijen.³

Er vallen enkele kleine wijzigingen op, zoals de contouren van de rug en de staart van de hond, die zijn verlaagd, het naar links verschoven rechter voorbeen van het achterste van de twee paarden parallel aan het beeldvlak rechts, of de correctie van de perspectief in de bovenrand van het achterste balkon. Volgens Kaul/Herwig komt bij de knielende figuur geheel rechts, ter hoogte van de linkerelleboog, nog een tweede figuur voor.⁴

IRR

Pieter Lastman
De kindermoord te Bethlehem, ca. 1607-1608
Braunschweig, Herzog Anton Ulrich-Museum